Polak, Węgier, dwa bratanki, i do szabli, i do szklanki. To jedno z najbardziej znanych przysłów występujących w języku polskim i węgierskim. Poznajcie najciekawsze węgierskie legendy, przysłowia i ciekawostki!
Węgierskie legendy
Mitologia węgierska
Przed przyjęciem chrześcijaństwa na terenach dzisiejszych Węgier dominował szamanizm, który wykształcił bardzo bogatą mitologię. Według niej, struktura świata ma trzy poziomy: niższy, czyli świat złych duchów, środkowy, gdzie żyją ludzie i wyższy, będący światem dobrych duchów. Za kontakt między światami odpowiadali ludzie o nadnaturalnych zdolnościach, czyli szamani. Zostawali oni według wierzeń naznaczeni przez bóstwa już przy urodzeniu i wyróżniali się na przykład większą liczbą zębów lub palców. Posiadali zdolności wróżenia i wpływania na pogodę.
Do istot wyższego świata zaliczano Boga (Isten), który był najważniejszą siła stwórczą mitologii oraz Szczęśliwą Pani (Boldogasszony), która do dwudziestego wieku była utożsamiana z postacią Matki Boskiej.
Wśród istot świata środkowego wymieniano między innymi Wróżki (tündérek), czyli niezwykle piękne istoty żeńskie, które wabiły i uwodziły mężczyzn oraz będące ich przeciwieństwem Czarownice (boszorkány), przedstawiane w formie szkaradnych starych kobiet. W mitologi funkcjonował również Smok (sárkány), który był demonem pogody, a powstawał z węży i ryb, które przez 7 lat żyły w bagnach.
Główną postacią niższego świata był Diabeł (Ördög), będący symbolem ciemności i zła. W późniejszych latach kształtowany przez kulturę chrześcijańską. Mieszkańcami podziemi były również upiory (kísértetek) i demony chorób, w tym na przykład Szlag (Guta), czyli demon odpowiedzialny za udary i zawały, czy Licho (Fene), wywołujący choroby nowotworowe.
Ważną funkcję w mitologi węgierskiej pełniły zwierzęta. Pies uważany był za przewodnika dusz w zaświaty, pośrednika między ziemią a niebem. Jeleń, ze względu na zrzucane i odrastające co roku poroże, uznawany był za symbol ponownego odrodzenia. Biały koń uważany był za zwierzę święte. Kiedy umierał jeździec, konia chowano razem z nim.
Legenda o Białym Jeleniu
Dawno temu na stepach Azji Środkowej żył lud rządzony przez Księcia Nimróda. Posiadał on dwóch synów, Hunora i Madziara, którzy wyrastali na świetnych myśliwych. Gdy zbliżyli się do dorosłości Nimród uznał, że powinni się usamodzielnić. Powiedział do nich: “Zbliżam się do końca swoich dni i teraz przyszedł czas byście rozpoczęli samodzielne życie. Dam wam konie i namioty, a wy musicie znaleźć miejsce ze zwierzyną łowną, pitną wodą i pięknymi widokami”.
Bracia wyruszyli więc na poszukiwania, oddalając się coraz dalej na zachód. W pewnym momencie ujrzeli wspaniałego jelenia i ruszyli za nim w pogoń. Pościg zaprowadził ich do pięknej krainy wysokich traw, strumieni pełnych ryb i lasów ze zwierzyną. Zatrzymali się na noc, a o poranku usłyszeli śpiew dochodzący znad rzeki. Okazało się, że były to kobiety lokalnego ludu. Hunor i Madziar udali się do władcy tych ziem i poprosili o pozwolenie na zawieranie małżeństw między plemionami. Bracia zdecydowali się osiedlić na tych terenach dając początek ludom Hunów w zachodniej części i Madziarów we wschodniej części.
Przysłowia
A hazug embert hamarabb utolérik, mint a sánta kutyát /dosł. Kłamca zostaje złapany wcześniej niż kulawy pies/- Kłamstwa wychodzą na światło dnia szybciej niż się wydaje
Sok lúd disznót győz /dosł. Wiele gęsi pokona świnię/ – Siła tkwi w liczebności
A baj nem jár egyedül /dosł. Kłopot nie jest sam/ – Nieszczęścia chodzą parami
Nem babra megy a játék /dosł. Ta gra nie jest fasolą/ – To jest poważna sprawa
Ne fesd az ördögöt a falra /dosł. Nie maluj diabła na ścianie/ – Nie zakładaj, że coś pójdzie źle kiedy nie jest to pewne
Ne csinálj szúnyogból elefántot /dosł. Nie rób słonia z komara/ – Nie rób z igły widły
Ciekawostki
Przyjaźń Polsko-Węgierska
Znane przysłowie zacytowane we wstępie w formie pełnej brzmi:
Polak, Węgier – dwa bratanki, /Lengyel, magyar – két jó barát,/
i do szabli, i do szklanki, /Együtt harcol s issza borát,/
oba zuchy, oba żwawi, /Vitéz s bátor mindkettője,/
niech im Pan Bóg błogosławi. /Áldás szálljon mindkettőre./
Odnosi się ono do zażyłej przyjaźni i pokrewieństwa narodu polskiego i węgierskiego. Węgrzy zajmowali szczególne miejsce w opiniach Polaków, a sympatia ta opierała się na podobieństwie charakterów narodowych polskiego i węgierskiego. Związek między naszymi krajami jest ewenementem, niemającym podobieństw w relacjach z żadnym innym państwem.
Parlament Węgierski ustanowił jednogłośnie dzień 23 marca Dniem Przyjaźni Polsko-Węgierskiej, a Polska podjęła analogiczną uchwałę krótko potem.
Długopis pochodzi z Węgier!
Wynalazcą długopisu znanego w dzisiejszej formie był węgierski artysta i dziennikarz László Bíró. Był on sfrustrowany tym ile czasu musi marnować wypełniając wieczne pióra i czyszcząc ubrudzone kartki. Po wybuchu drugiej wojny światowej uciekł do Argentyny i tam wraz ze swoim bratem George’em udoskonalili wynalazek. Pierwszą produkcję rozpoczęli jeszcze w czasie wojny, a w roku 1944 László Bíró sprzedał swoje udziały akcjonariuszom, którzy rozpoczęli produkcję na masową skalę. Do tej pory w języku angielskim słowo biro jest synonimem długopisu.
I Kostka Rubika również!
Węgrzy to bardzo pomysłowy naród! Słynna zabawka logiczna została wymyślona przez węgierskiego profesora architektury Ernő Rubika w 1974 roku. Oryginalnie nazywała się Bűvös kocka (Magiczna kostka) i w formie testowej byłą sprzedawana w Budapeszcie. Po zdobyciu wielu nagród dla najlepszej zabawki logicznej w roku 1980 trafiła do sprzedaży na całym świecie. Do tej pory sprzedano ponad 350 milionów kostek, czyniąc ją jedną z najbardziej popularnych zabawek na świecie.
Świetne miejsce do plażowania
Chociaż Węgry nie mają dostępu do morza to jezioro Balaton z nawiązką wywiązuję się z funkcji kurortu wakacyjnego. Liczące 600 kilometrów kwadratowych powierzchni jest największym jeziorem Europy Środkowej. Ze względu na swoją wielkość bywa nazywany Węgierskim Morzem. Wakacje nad Balatonem były hitem w czasach PRL.
Baseny i łaźnie termalne
Na terenie Węgier nie brakuje naturalnych gorących źródeł, z których możemy korzystać w ponad 450 łaźniach i basenach termalnych. Kultura korzystania z łaźni jest obecna już od czasów Rzymskich i według Węgrów wizyta w takim przybytku jest świetnym lekarstwem na kaca.
Znaczenie liczby 96
Koronacja Arpada na pierwszego Króla Madziarów w 896 r. jest uznawana za początek Węgier. Z okazji 1000- lecia państwa w 1896 r. wybudowano pierwszą linię metra i Parlament. Zgodnie z prawem żaden budynek w Budapeszcie nie może być wyższy niż 96 metrów, a hymn węgierski śpiewany w odpowiednim tempie powinien trwać właśnie 96 sekund.
Język węgierski
Język węgierski, należący do rodziny ugrofińskiej, uznawany jest za jeden z najtrudniejszy do nauczenia na świecie! Posiada aż 35 przypadków poprzez które słowa zmieniają swoje brzmienie! Najbliżej jest spokrewniony z językiem fińskim, chociaż co ciekawe pewne wyrazy są bardzo podobne jak w języku japońskim.
Stukanie się kuflami z piwem jest nieuprzejme!
Kiedy w 1848 roku Powstanie Węgierskie zostało stłumione, 13 węgierskich generałów zostało rozstrzelanych. Austriacy stukali się kuflami z piwem po każdej z egzekucji. Po tych wydarzeniach Węgrzy przysięgli, że nie będą stukać się kuflami z piwem przez 150 lat. Chociaż czas ten już upłynął to tradycja ta jest wciąż silna w narodzie.
Mam nadzieję, że podobał Ci się ten wpis, a jeśli tak było to zachęcam Cię do przejrzenia innych treści naszego bloga :).
Legendy, ciekawostki i przysłowia