Jerozolima – miasto 3 religii

Jerozolima co roku przyciąga tysiące turystów z Polski, którzy głównie w formie zorganizowanych wycieczek parafialnych chcą zwiedzić miejsca nierozerwalnie związane z chrześcijaństwem. Podczas naszego pobytu w Izraelu oczywiście nie mogliśmy pominąć tego miasta. W tym wpisie przeczytacie co udało nam się odwiedzić w trakcie naszego krótkiego pobytu.

Jerozolima

Nasz plan zwiedzania

Na zwiedzanie Jerozolimy przeznaczyliśmy raptem jeden dzień i to jeszcze połączony z wizytą w Betlejem, o czym więcej w kolejnym wpisie. Do stolicy przyjechaliśmy późnym wieczorem w piątek, zmęczeni po całodniowym zwiedzaniu Masady, En Gedi i Morza Martwego. Mieliśmy silne postanowienie wczesnej pobudki i zobaczenia ile się da w sobotę, ponieważ wieczorem chcieliśmy już przenieść się do Hajfy. Wiele osób może uznać, że tak niewiele czasu na Jerozolimę to błąd i my z pewnością też poświęcilibyśmy jej więcej czasu, gdyby nie napięty plan. Oto co zobaczyliśmy podczas tego intensywnego dnia.

Start – Brama Damasceńska

Na teren starego miasta weszliśmy przez Bramę Damasceńską prowadzącą do starego miasta (wpisanego na UNESCO). Było to najbliższe wejście od dworca autobusowego, na którym wysiedliśmy po powrocie z Betlejem.

Jerozolima

Gdy tylko przekroczymy próg bramy od razu wpadamy w całkowity chaos. Masa sprzedawców rozłożona na każdym centymetrze kwadratowym, hałas i przekrzykiwanie się lokalsów tworzy interesującą mieszankę.

Jerozolima

Jerozolima

Nazwa bramy wzięła się jak łatwo można się domyślić od Damaszku. W starożytności wyruszający przez tę bramę podróżni kierowali się właśnie ku dzisiejszej stolicy Syrii. Stąd ogólnie przyjęta przez Europejczyków nazwa bramy. Współczesna brama została wybudowana za czasów Imperium Osmańskiego w XVI w. i przez wiele stuleci była oficjalnym wejściem do Jerozolimy dla najznamienitszych gości.

Przedzierając się przez zatłoczone uliczki pełne straganów, w strugach deszczu ruszyliśmy do Bazyliki Grobu Świętego kierując się drogowskazami (Holy Sepulchre).

Bazylika Grobu Świętego

Wstęp darmowy
Godziny otwarcia:
Lato (od kwietnia do września)
Niedziela 5.00  – 20.00
Od poniedziałku do soboty  5.00  – 21.00
Zima  (od października do marca)
Codziennie  4.00 – 19.00

Po około 10 minutach dotarliśmy do celu i z chęcią schroniliśmy się przed deszczem w murach Bazyliki.

Jerozolima

W środku było pełno ludzi jednak budowla jest tak duża, że wszyscy są rozproszeni i w miarę spokojnie można ją zwiedzić. Kierując się w prawo lub w lewo można okrążyć Bazylikę po drodze zaglądając do masy kapliczek i ołtarzy.

Jerozolima Jerozolima Jerozolima Jerozolima

Najważniejszym miejscem dla wszystkich pielgrzymów jest Grób Jezusa zlokalizowany w samym centrum.  Codziennie bez względu na porę dnia do wejścia ustawia się długa kolejka. My po porannym staniu w kolejce do Groty Narodzenia w Betlejem nie mieliśmy czasu i ochoty znów czekać. Bez wątpienia pragnienie zobaczenia grobu zależy od poziomu naszej wiary.

Jerozolima Jerozolima

W sumie we wnętrzu spędziliśmy około 30 minut, zerkając w każdy możliwy kąt. Kościół nie robi ogromnego wrażenia pod względem architektury i wystroju. Jego główna siła to duchowy i historyczny wymiar.

Po wyjściu z Bazyliki na szczęście przestało padać. W już bardziej sprzyjających okolicznościach udaliśmy się za znakami do Ściany Płaczu (Western Wall).

Ściana Płaczu

Wstęp bezpłatny
Otwarte 24/7

Idąc do Ściany Płaczu weszliśmy do dzielnicy żydowskiej, która ze względu na szabat była całkowicie opustoszała. Stanowiło to ogromny kontrast do tętniącej życiem reszty miasta. Zdumiewające jest to, jak raptem kilkuminutowy spacer może nas przenieść w zupełnie inną rzeczywistość. Żydowska dzielnica jest bardzo ładna, z wąskimi uliczkami i jasnymi budynkami.

Jerozolima Jerozolima Jerozolima

Po drodze warto zajrzeć, kierując się za znakami, na punkt obserwacyjny (Western Wall observation point). Z góry można najlepiej zobaczyć pozostałości muru i modlących się przed nim Żydów. Wrażenia estetyczne psuje znajdujący się zaraz plac budowy. Porozrzucane niedbale materiały budowlane nie pasują do rangi tego miejsca.

Zdjęcie bez uchwycenia placu budowy:

A tak było naprawdę:

Jerozolima

Po zrobieniu zdjęć z góry udaliśmy się bezpośrednio pod ścianę płaczu.

Jerozolima Jerozolima

Od razu na wejściu przywitał nas duży znak z zakazem nie tylko robienia zdjęć, ale korzystania z telefonu w ogóle! Było to związane z szabatem i obowiązującym wtedy zakazem korzystania z elektroniki. Stąd też nie mamy żadnych zdjęć spod samej ściany, zakazu przestrzegano bardzo skrupulatnie i jak tylko ktoś wyciągnął telefon (chociażby po to by sprawdzić drogę lub godzinę), od razu podchodzono do niego i proszono o schowanie telefonu. Byli do tego wyznaczeni ludzie! Plac przed ścianą podzielony jest na dwie części: większa z lewej strony przeznaczona jest dla mężczyzn, mniejsza z prawej dla kobiet. Dla mężczyzn przy wejściu rozdawane są jednorazowe jarmułki (kipy) do obowiązkowego założenia na głowę. W samą ścianę, w dosłownie każdą szczelinę powpychane jest tysiące małych karteczek z prośbami. Niektóre znajdują się tak wysoko jakby miały znajdować się “bliżej” Boga. Każdego roku, tuż przed żydowskim Nowym Rokiem i Paschą, specjalny zespół pod nadzorem Rabina oczyszcza mur z karteczek. Następnie grzebane są one w okolicy repozytorium pism świętych. Symbolicznie czynność ta ma oznaczać zakończenie żalów z ubiegłego roku i oczekiwanie na błogosławieństwa w nadchodzącym.

Modlitwy Żydów

Dzięki temu, że zwiedzaliśmy ścianę podczas szabatu, mogliśmy zobaczyć modlitwy Żydów w budynku przyległym do Ściany Płaczu po stronie męskiej. Wnętrze wypełnione był wiernymi w każdym wieku. Część oddawała się lekturze świętych ksiąg. Większa grupa brała udział w zorganizowanych modłach. Szczególnie interesujący był Żyd, który zwrócony twarzą do kąta wykonywał gwałtowne ruchy pochylania się w przód i w tył odmawiając jednocześnie modlitwę z książki.

Wzgórze Świątynne – Kopuła na Skale i meczet Al-Aksa

Wstęp bezpłatny
Godziny otwarcia:
Lato (od kwietnia do września)
Od niedzieli do czwartku 8.30  – 11.30 i 13.30 – 14:30
Zima  (od października do marca)
Od niedzieli do czwartku 7.30  – 10.30 i 12.30 – 13:30
Zamknięte w piątek i sobotę. Czasem zamknięte bez żadnego uprzedzenia.
Wejście od Bramy Gnojnej, po rampie po przejściu kontroli bezpieczeństwa

Po zwiedzaniu Ściany Płaczu chcieliśmy wejść na Wzgórze Świątynne znajdujące zaraz za nią. Jednak zostaliśmy odprawieni przez żołnierzy pilnujących miejsca – była sobota, więc wstęp był możliwy tylko dla muzułmanów.  Musieliśmy zrezygnować i ruszyć w stronę naszego kolejnego celu.

Wzgórze Świątynne jest najświętszym miejscem dla Żydów – w starożytności stała tam Świątynia Jerozolimska. Dla Muzułmanów jest trzecim najważniejszym miejscem po Mekce i Medynie. Znajdują się tam święte dla nich miejsca: Kopuła na Skale i meczet Al-Aksa.

Kopuła na Skale nie jest meczetem, ale pomnikiem, który ma być oprawą dla świętej skały i podkreślić jej znaczenie. Muzułmanie wierzą, że Mahomet odbył  „nocną podróż” z Mekki do Najdalszego Meczetu znajdującego się w Jerozolimie. Tam  Mahomet miał dostąpić wniebowstąpienia w towarzystwie archanioła Dżibrila ze skały, na której dziś znajduje się Kopuła na Skale. Złota kopuła budowli stanowi najbardziej charakterystyczny element panoramy Jerozolimy. Meczet Al-Aksa wybudowany obok również na pamiątkę nocnej podróży Mahometa służy Muzułmanom do modlitwy.

Droga Krzyżowa

Po nieudanej próbie wejścia na Wzgórze Świątynne udaliśmy się na ulicę Via Dolorosa. Właśnie przy tej ulicy znajdują się stację drogi krzyżowej, skromnie oznaczone małym tabliczkami na ścianie. Nieraz trzeba się dobrze przyjrzeć by je dostrzec.

Jerozolima Jerozolima Jerozolima

Sama ulica nie wyróżnia się niczym specjalnym i jest pełna sklepów z dewocjonaliami. Droga Krzyżowa zaczyna się przy Bramie Świętego Szczepana (Lions Gate) i kończy przy Bazylice Grobu Pańskiego. Przy ulicy Via Dolorosa, blisko Lions Gate  można zajrzeć do więzienia, w którym przetrzymywano Jezusa. W piwnicy możemy wejść do niskiego pomieszczenia w którym znajdziemy betonową płytę z wydrążonymi dwoma otworami na nogi.

Jerozolima Jerozolima

Bazylika św. Anny

Wstęp płatny: 10 ILS
Godziny otwarcia: od 8 do 12 i od 14 do 18 (zimą do 17)

Przy pierwszej stacji drogi krzyżowej znajduję się Bazylika św. Anny wybudowana w stylu romańskim. Od XIX kościół należy do Francji i opiekują się nim zakonnicy, zwani Ojcami Białymi. Do Bazyliki przylega Sadzawka Owcza (Pool of Bethesda), związana z cudownym uzdrowieniem paralityka przez Chrystusa.

Góra Oliwna

Ze Starego Miasta wyszliśmy Bramą Świętego Szczepana (Lions Gate) i udaliśmy się w kierunku Góry Oliwnej. Pogoda poprawiła się już na dobre, święciło przyjemne słońce, co jeszcze kilka godzin wcześniej wydawało się nieprawdopodobne.

Jerozolima

Pierwszym przystankiem w drodze na szczyt Góry Oliwnej był Kościół Grobu Najświętszej Marii Panny. Zgodnie z tradycją w kościele tym znajduje się grób Marii z Nazaretu, matki Jezusa. Kościołem opiekują się mnisi greccy i ormiańscy. Na dolny poziom świątyni docieramy szerokimi schodami, sam kościół ma wystrój prawosławny. Na dole znajduje się grobowiec, do którego możemy wejść.

Po wyjściu z kościoła skierowaliśmy się do znajdującego się po drugiej stronie ogrodu Getsemani. Dosłownie nazwa ta oznacza  „tłocznie oliwek”, tradycyjnie jednak tłumaczone jest jako „ogród oliwny”. W tym miejscu Jezus miał przebywać na czuwaniu modlitewnym razem z Apostołami, w wieczór przed pojmaniem. Sam ogród jest ładnie zadbany, możemy się przejść ścieżką dookoła podziwiając drzewka oliwne.

Jerozolima

Po drugiej stronie jest Kościół Wszystkich Narodów, znany również jako kościół Konania. Upamiętnia on miejsce modlitwy Jezusa przed aresztowaniem. Kościół wybudowano na początku XX wieku w stylu bizantyńskim.  Nazywany jest Kościołem Wszystkich Narodów, ponieważ fundusze na jego budowę pochodziły z dwunastu państw z całego świata, których godła znajdziemy w środku.

Jerozolima

Wspinaczka na Górę Oliwną

Następnie ruszyliśmy ścieżką w prawo, zaraz za ogrodem Getsemani. Droga pnie się stromo do góry i po drodze możemy zobaczyć między innymi duży Cmentarz Żydowski. Widok jasnych nagrobków na zboczu wzgórza w promieniach słońca zrobił na nas duże wrażenie. Zgodnie z tabliczką wstęp na cmentarz jest dozwolony tylko w przypadku odwiedzin grobu.

Jerozolima Jerozolima

Kawałek dalej możemy odbić w lewo i wejść na teren Kościoła Dominus Flevit (łac. Pan zapłakał). Kościół wybudowano w miejscu, gdzie według Ewangelii św. Łukasza Jezus Chrystus zapłakał i przepowiedział upadek Jerozolimy. Charakterystyczne jest okno znajdujące się za ołtarzem, które wychodzi bezpośrednio na panoramę starego miasta.

Jerozolima

Obok znajduje się zadbany ogród oraz świetny punkt widokowy na miasto, gdzie urządziliśmy sobie sesję zdjęciową 🙂

Jerozolima

Ostatnim punktem naszej wspinaczki był Kościół Pater Noster. Wstęp jest płatny i kosztuje 10 ILS. Możemy zobaczyć tam częściowo odrestaurowane ruiny kościoła bizantyńskiego z IV wieku.  Klasztor wybudowano na miejscu, gdzie zgodnie z tradycją Jezus Chrystus nauczał swoich uczniów Modlitwy Pańskiej (łac.: Pater Noster). Z tego powodu znajdziemy tam ponad 100 tablic z modlitwą Ojcze Nasz w różnych dialektach i językach.

Jerozolima

Co jeszcze warto zobaczyć

Wieczernik i Grób Króla Dawida

Wieczernik według tradycji chrześcijańskiej to sala, w której Jezus umył uczniom nogi i odbywała się Ostatnia Wieczerza. Miejsce dosyć zaniedbane jednak o dużej wartości historycznej i duchowej. Znajduje się poza murami starego miasta  na wzgórzu Syjon. Znajdujący się na parterze Grób Króla Dawida jest z kolei ważnym miejscem dla Żydów jako miejsce pochówku biblijnego króla Dawida.

Dzielnica Żydowska Mea She’arim

Jest to jedna z najstarszych dzielnic żydowskich w Jerozolimie i całym  Izraelu. Zamieszkana głównie przez ortodoksyjnych żydów charedim i chasydów. Z racji tego, że nasz pobyt przypadał na szabat nie zapuściliśmy się w tamte rejony. Jeśli chcemy odwiedzić to miejsce szczególnie kobiety muszą pamiętać o skromnym ubiorze.

Jad Waszem

Wstęp bezpłatny
Godziny otwarcia: niedziela – środa: ‬08:30-17:00
czwartek: 8:30-20:00
piątek: ‬8:30-14:00
Zamknięte w sobotę i święta żydowskie

Instytut w Izraelu poświęcony żydowskim ofiarom Holocaustu, założony w 1953 roku w Jerozolimie na Wzgórzu Herzla. W całym Jad Waszem posadzone są drzewa upamiętniające Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata – nie-Żydów, którzy ratowali Żydów w czasie Holocaustu, niejednokrotnie ryzykując własne życie. Najwięcej drzew poświęconych jest Polakom – 6706 osoby.

Muzeum Izraela

Wstęp płatny 54 ILS (student 39 ILS)

Muzeum położone w pobliżu Knesetu w Jerozolimie. Muzeum prezentuje zbiory archeologii od najstarszych do współczesnych czasów w czterech tematycznych działach:  Sztuki, Judaików i Etnografii Żydowskiej, Archeologii oraz Młodzieży. Jednym z najciekawszych eksponatów jest model Drugiej Świątyni Jerozolimskiej. Model odtwarza topografię i charakter architektury miasta sprzed roku 66. Muzeum posiada sporo dobrych opinii w internecie i na pewno warto je odwiedzić, szczególnie jeśli pogoda nie dopisuje.

 

I tym sposobem zakończyliśmy zwiedzanie Jerozolimy. W promieniach zachodzącego słońca po raz ostatni przeszliśmy się po uliczkach starego miasta i ruszyliśmy  w stronę samochodu.

Jerozolima

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat naszej wyprawy do Izraela, to zapraszamy do wpisu z relacją z tego wyjazdu!